„Należące do Ezechiasza, syna Achaza, króla Judy” – taki sensacyjny napis nosi niedawno odnaleziona pieczęć zaprezentowana w środę (2.12) na specjalnej konferencji w Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie.
Wyjątkowość odkrycia z VIII wieku p.n.e. polega na tym, że jest to w ogóle pierwsza pieczęć jakiegokolwiek króla Judy czy Izraela odnaleziona kiedykolwiek podczas regularnych, naukowych wykopalisk na stanowisku archeologicznym (in situ).
Kierująca wykopaliskami dr Eilat Mazar, która prezentowała artefakt, podkreśla, że to najbliższe Ezechiaszowi znalezisko, jakie znamy, które najprawdopodobniej było jego własnością. Dodała też, że pieczęć „wzmacnia to, co już wiemy z Biblii na jego temat”.
Co więcej, pieczęć Ezechiasza znaleziono w tak zwanym kwartale królewskim na wzgórzu Ofel łączącym Miasto Dawida (Syjon) ze Wzgórzem Świątynnym. Archeolodzy odsłonili tam pozostałości masywnego budynku, który dr Mazar utożsamia z pałacem królów judzkich z dynastii Dawidowej. Nowe odkrycie bardzo mocno wspiera jej przypuszczenia.
Co prawda odkrycia tego dokonano już podczas wykopalisk na Ofelu w roku 2009, razem z ponad trzydziestoma innymi odciskami pieczęci. Jednak początkowo nic nie wskazywało na związek z wybitnym królem judzkim.
Niewielka owalna pieczęć, a ściślej mówiąc gliniany odcisk (tak zwana bulla), o średnicy około 1 cm i grubości 3 mm, pośrodku przedstawia symbole w stylu egipskim, a ponad i poniżej napis zapisany literami starohebrajskimi. Napis zachował się w dość dobrym, choć nie idealnym stanie.
Zarówno kontekst archeologiczny, jak i styl pisma podobny do innych znanych inskrypcji pozwoliły datować bullę na okres Pierwszej Świątyni, czyli czasy przed podbiciem Jerozolimy przez Babilończyków. Znana jest spora liczba podobnych pieczęci z tamtego okresu, choć większość pochodzi z rynku antykwarycznego, nie z wykopalisk (pisaliśmy wcześniej o wykopanych przez Eilat Mazar pieczęciach ważnych urzędników wymienionych w księdze Jeremiasza).
Krótko po odkryciu archeolodzy dostrzegli w dolnej linii imię „Melkijahu” (Malkijasz), znane również z Biblii zarówno z okresu przed, jak i po niewoli babilońskiej. Imię to można przetłumaczyć na „moim królem jest Jahwe”.
Jednak dopiero w tym roku Reut Ben Arieh, izraelska archeolog i epigrafik, po bliższym przyjrzeniu się napisowi dostrzegła niewielki znak rozdzielający dwa słowa „melek” (król) i „jehu[dah]”, co oznaczać mogło tylko „król Judy”.
Okazało się zarazem, że litery na końcu górnej i początku dolnej linii tworzą imię Achaza, zatem górny napis bez wątpienia należało odczytać jako imię „Chizkijahu”, znane z polskich przekładów Biblii jako Ezechiasz lub rzadziej Hiskiasz.
Wnioski archeologów okazały się sensacyjne. Odcisk pieczęci nosił napis:
לחזקיהו [בן] אחז מלך יהדה
le Chizkijahu [ben] Achaz melek Jehudah
(należące) do Ezechiasza [syna] Achaza, króla Judy
Jest to pierwsza imienna pieczęć króla z Judy i Izraela znaleziona bezpośrednio w trakcie naukowych wykopalisk. Co prawda już od lat 90-tych ubiegłego wieku na rynku antykwarycznym pojawiały się bulle z imieniem króla Ezechiasza, lecz nie można było potwierdzić ich autentyczności. Odkrycie z Ofelu może być takim właśnie potwierdzeniem.
Ezechiasz, król Judy i potomek Dawida, żył w VIII wieku p.n.e. Zasiadał na tronie w Jerozolimie przez 28 lat i został przedstawiony w Biblii Hebrajskiej jako jeden z najwybitniejszych władców judzkich. Jego panowanie opisują księgi 2 Królów (rozdz. 18-20), 2 Kronik (rozdz. 29-32) oraz Izajasza (rozdz. 36-39).
W odróżnieniu od swojego ojca Achaza, Ezechiasz przeciwstawiał się odstępstwu od Prawa Mojżeszowego i dbał o czystość kultu Jahwe w świątyni w Jerozolimie. Przypisuje mu się też, podobnie jak jego przodkom Dawidowi i Salomonowi, pewne osiągnięcia literackie (por. Przysłów 25:1, Izajasza 38:20).
Za panowania Ezechiasza i jego syna Manassesa królestwo Judy przeżyło również rozkwit gospodarczy i polityczny. Stolica rozrosła się na tyle, że trzeba było ją opasać jeszcze jednym murem (również zidentyfikowanym przez archeologów).
Na okres Ezechiasza datuje się licznie odnajdywane odciski pieczęci typu LMLK umieszczane na ceramice. Zawierają one zwrot le melek, czyli „(należące) do króla” oraz nazwę miejsca lub imię urzędnika. Najnowsze odkrycie doskonale harmonizuje z tymi znanymi od dawna królewskimi pieczęciami.
Wybitnym osiągnięciem Ezechiasza była też przebudowa systemu wodnego Jerozolimy, która miała zapewnić dostępność wody pitnej w obliczu zagrożenia ze strony Asyryjczyków (2 Kronik 32:30). Pod koniec XIX wieku w pobliżu sadzawki Siloam odkryto inskrypcję potwierdzającą wybudowanie przez Ezechiasza długiego na 533 metry tunelu, który w całości odkopano na początku XX wieku.
Biblia opisuje też nieudany najazd asyryjskiego króla Sancheriba na Judę, którego finałem było uśmiercenie przez anioła całej armii wrogów liczącej 185 tysięcy żołnierzy. Kroniki asyryjskie rzecz jasna pomijają przyczyny klęski, jednak potwierdzają, że Sancherib oblegał Jerozolimę i wymieniają imię jej króla, Ezechiasza (tzw. graniastosłup Sancheriba).
Zatem panowanie Ezechiasza jest jednym z najlepiej poświadczonych historycznie faktów biblijnych z okresu Pierwszej Świątyni. Odkryta pieczęć rozwiewa wszelkie wątpliwości w tej sprawie.
Jak wyjaśnia Eilat Mazar, pieczęć pochodzi z końcowego okresu panowania Ezechiasza. Wniosek ten wynika z porównania z innymi pieczęciami tego króla, które wypłynęły na rynku antykwarycznym.
Warto też wspomnieć, że w centralnej części pieczęci znajduje się symbol, który przypomina skrzydlate słońce, znany też z innych pieczęci. Obok niego widnieją dwa znaki anch, wywodzące się z pisma egipskiego, które oznaczają życie. Symbole te zapewne nie miały dla Judejczyków żadnego związku z pogańskimi zwyczajami. Wręcz przeciwnie, odkrywcy wyjaśniają, że symbolikę z pieczęci Ezechiasza należy odczytać jako wyraz wiary w opiekę Boga Jahwe, dawcy życia (por. Psalm 91:4, Izajasza 31:5).
Nie ma wątpliwości, że Ezechiasz był jednym z najwybitniejszych władców Judy. A odkryty niewielki odcisk, znaleziony w zbudowanym przez Salomona pałacu królewskim, jest jednym z najwspanialszych odkryć archeologicznych ostatnich lat.
Dr Eilat Mazar udostępniła też świetny film na temat odkrycia pieczęci Ezechiasza:
- Więcej w relacji Uniwersytetu Hebrajskiego oraz The Times of Israel (ang).
Eilat Mazar jest archeologiem już w trzecim pokoleniu. Jej dziadek, Beniamin Mazar, Żyd urodzony w Ciechanowcu, był pionierem archeologii Izraela. Ona sama jest związana obecnie z Uniwersytetem Hebrajskim.
W roku 2005 Eilat Mazar ogłosiła odkrycie na Ofelu ruin pałacu króla Dawida, a nieco później masywnych murów z czasów Salomona. Jej odkrycia potwierdziły biblijny zarys historii Izraela, co jeszcze niedawno podważali sceptycy.
Archeologia biblijna 
Musisz się zalogować aby dodać komentarz.