Sensacyjną informację na temat odnalezienia kilku bardzo starych fragmentów Nowego Testamentu, w tym jednego z I wieku n.e. podał ostatnio Tygodnik Powszechny.
Daniel Wallace, profesor Dallas Theological Seminary, ogłosił, że w ostatnich miesiącach uczeni odnaleźli sześć nieznanych wcześniej fragmentów ksiąg Nowego Testamentu datowanych na II wiek n.e. oraz jeden jeszcze wcześniejszy.
Wśród manuskryptów ma znajdować się fragment Ewangelii według Łukasza z samego początku drugiego stulecia. Według Wallace’a manuskrypt ten jest bliższy czasom Chrystusa niż uważany dotąd za najstarszy nowotestamentowy papirus Ewangelii według Jana datowany na 120-125 rok.
Jednak największą rewelacją ma być jeszcze wcześniejszy fragment Ewangelii według Marka, którego wiek został ustalony na I wiek n.e. Byłby to zatem najstarszy znany manuskrypt Nowego Testamentu, pamiętający czasy naocznych świadków życia Jezusa.
Informacja ta została po raz pierwszy podana podczas publicznej debaty między Danielem Wallace’em a Bartem Ehrmanem, ekspertami z dziedziny krytyki tekstu Nowego Testamentu, nauki zajmującej się dochodzeniem do najstarszej formy tekstowej pism chrześcijańskiej części Biblii.
Debata odbyła się 1 lutego 2012 na uczelni Ehrmana – Uniwersytecie Północnej Karoliny w Chapel Hill i dotyczyła tematu „Czy oryginalny Nowy Testament jest stracony?”. Dyskusję, trzecią z kolei między tymi uczonymi, obserwowało ponad tysiąc osób.
Prof. Bart Ehrman, autor m.in. książek podważających wiarygodność tekstów biblijnych, twierdził, że nie jesteśmy w stanie odtworzyć najstarszego słownictwa Nowego Testamentu, ponieważ posiadamy tylko kopie kopii tych pism, a najwcześniejsze z nich pochodzą dopiero z drugiego wieku i w dodatku jest ich tylko kilka.
Prof. Daniel Wallace, badacz z Dallas Theological Seminary nie zgodził się z tym poglądem. Argumentował, że obecnie znamy nie mniej niż osiemnaście fragmentów Nowego Testamentu z drugiego wieku i jeden z pierwszego. Wallace wyjaśnił, że w tych najstarszych rękopisach można znaleźć łącznie ponad 43% wersetów Nowego Testamentu.
Najbardziej zaskakujące dla wszystkich było stwierdzenie prof. Wallace’a, że w ostatnich miesiącach znaleziono sześć nowotestamentowych rękopisów z drugiego wieku oraz fragment księgi Marka z pierwszego stulecia. Wallace wyjaśnił, że są to znane uczonym od kilku miesięcy rękopisy, ale nie znajdują się jeszcze w katalogach manuskryptów. Wszelkie szczegóły ma zawierać publikacja, którą w przyszłym roku wyda prestiżowe wydawnictwo Brill.
Jak wyjaśnia na łamach Tygodnika Powszechnego biblista dr Robert J. Merecz, były student prof. Daniela Wallace’a, kilka tygodni po debacie wiemy już trochę więcej o odkryciu.
Wiadomo, że manuskrypty pochodzą z Egiptu. Według prof. Larry’ego Hurtado, jednego z czołowych ekspertów od Nowego Testamentu, rękopisy znajdowały się prawdopodobnie w tzw. kolekcji Greenów, największym na świecie prywatnym zbiorze rękopisów biblijnych (o tej kolekcji, której patronem jest Steve Green, pisaliśmy przy okazji odnalezienia najstarszego fragmentu Listu do Rzymian).
Fragment Ewangelii według Marka jest zapisany na papirusie – papieropodobnym materiale sporządzanym z cibory papirusowej – i ma długość kilku wersów. Nie przedstawia on nowych wariantów tekstowych, co jest argumentem za możliwością odtworzenia tekstu ksiąg Nowego Testamentu, jakim był on w I wieku.
Jednym z często podawanych przykładów niemożności odtworzenia tekstu oryginalnego była właśnie Ewangelia według Marka, której najwcześniejszy dotychczas znany rękopis (zawarty w manuskrypcie P45) pochodził z około 200-250 roku. Nowy fragment byłby zatem starszy co najmniej o jakieś 100-150 lat.
Oprócz fragmentów ksiąg Marka i Łukasza, znaleziono także pięć innych manuskryptów z II wieku. Cztery z nich zawierają fragmenty listów apostoła Pawła i być może są najstarszymi znanymi nam kopiami pism Pawła. Ostatni, siódmy rękopis jest kazaniem opierającym się na 11. rozdziale Listu do Hebrajczyków. To ciekawe znalezisko, ponieważ – jak zauważa prof. Wallace – wskazuje ono, iż List do Hebrajczyków już w drugim wieku był uważany za autorytatywny na tyle, by pisano na jego podstawie kazania.
Jak wiarygodne są te sensacyjne odkrycia? Profesor Wallace zapewnia, że określenie daty rękopisu Ewangelii według Marka na I wiek zostało dokonane przez jednego z najbardziej cenionych paleografów na świecie i później potwierdzone. Choć nie ujawniono dotąd nazwiska eksperta, to sama zapowiedź publikacji szczegółów odkrycia przez renomowane wydawnictwo Brill dodaje temu znalezisku wiarygodności.
Poza tym sam Daniel Wallace – światowy ekspert z dziedziny greki koine (jego podręcznik gramatyki greckiej jest używany w całym świecie anglosaskim), dyrektor Centrum Studiów nad Nowotestamentowymi Rękopisami – ogłaszając znalezisko zaryzykował swoim autorytetem naukowym.
***
Obecnie za bezspornie najstarszy manuskrypt Nowego Testamentu uznaje się papirusowy fragment Ewangelii według Jana przechowywany w Bibliotece Johna Rylandsa w Manchesterze (znany jako Papirus Rylandsa 457 lub pod symbolem P52). Jest on datowany na pierwszą połowę II stulecia, więc dzieli go od napisania oryginału nie więcej niż kilkadziesiąt lat (zazwyczaj podaje się w przybliżeniu rok 120-125 n.e., ale równie dobrze może być młodszy lub starszy o jakieś 20-30 lat).
Wokół dwóch innych manuskryptów uważanych przez część badaczy za najwcześniejsze fragmenty Nowego Testamentu toczy się wciąż gorący naukowy spór. Pierwszy z nich to tzw. papirus magdaleński (P64) zawierający fragmenty Ewangelii według Mateusza. Został on wydatowany przez Carstena Thiede’go na lata 60 n.e., co jednak nie zostało przyjęte przez wszystkich uczonych. Inny manuskrypt to znaleziony wśród Zwojów znad Morza Martwego w siódmej grocie w Qumran papirus z tekstem greckim (symbol 7Q5) bezspornie pochodzący sprzed 68 roku n.e. Papirolog José O’Callaghan rozpoznał w nim fragment Ewangelii według Marka, jednak wśród uczonych trwa spór o tę identyfikację.
Jak zauważa prof. Daniel Wallace, liczne wczesne fragmenty ksiąg chrześcijańskich, w tym siedem nowo odkrytych, potwierdzają, że grecki tekst Nowego Testamentu, który obecnie znamy jest wiarygodny i w zasadzie nie różni się od oryginału.
***
[EDIT 07.01.2014 – W sierpniu 2012 wydawnictwo Brill ogłosiło zamiar wydania książki The Green Scholars Initiative: Papyrus Series, zaplanowano je na początek roku 2013 (tutaj). Do końca roku jednak nie ukazała się informacja o jej publikacji. Na nasze pytanie o termin ukazania się książki, przedstawicielka wydawnictwa Brill, pani Suzanne Mekking odpowiedziała, że jest ono planowane do końca roku 2014 (e-mail z 6.01.2014: „We are planning to have the first book published by the end of 2014″).]
[EDIT 2015 – Publikacja nadal się nie ukazała, pomimo zapowiedzi. Z komentarzy pod wpisem na blogu Wallace’a wynika, że wydawnictwo nadal pracuje nad aparatem naukowym książki, a całe zamieszanie wynikło z przedwczesnej wypowiedzi uczonego.]
[EDIT 2016 – W styczniu 2015 roku prof. Craig Evans, jeden z dziesiątków uczonych pracujących nad projektem, nieoficjalnie przekazał informację, że fragment z Ewangelią Marka został wydatowany na okres przed 90 rokiem n.e. Datę ustalono na podstawie kształtu pisma, badań radiowęglowych oraz w porównaniu z innymi dokumentami znalezionymi razem. Jak wyjaśnił Evans, uczeni badają setki fragmentów papirusów, które zawierają zarówno teksty biblijne, jak i klasyczne, z I, II i III wieku n.e. Wykorzystano je jako materiał do wykonania mumii. Evans powiedział, że do”przecieku” skłoniły go wcześniejsze wypowiedzi Wallace’a i opóźnienia w publikacji książki. Tutaj więcej.]
Czytaj więcej:
- Artykuł z „Tygodnika Powszechnego” na portalu Onet (pol.)
- Krótki artykuł w magazynie „Forbes” (ang)
- Oświadczenie Daniela Wallace’a w sprawie odkrycia (ang)
- Wpis na blogu Daniela Wallace’a i kilka komentarzy (ang)
- Wywiad Hugh’a Hewitta z Danielem Wallacem (ang)
Zobacz też:
Zdjęcia: (1) Daniel B. Wallace; (2) Papirus Rylandsa P52.
Archeologia biblijna 
Musisz się zalogować aby dodać komentarz.