Regularny i świetnie zachowany kopiec Tel Szadud, który leży tuż przy ekspresowej drodze nr 73 w północnym Izraelu, ujawnił ostatnio unikalne i fascynujące znaleziska.
Tel Szadud jest od dawna utożsamiany z biblijnym Sarid, granicznym miastem plemienia Zebulona (Jozuego 19:10, 12) i dlatego znany jest też jako Tell Sarid. Starożytna nazwa dała również miano zbudowanemu tuż obok kibucowi.
Sarid, choć nieduże, odgrywało w starożytności ważną rolę, bowiem kontrolowało od północy Dolinę Jizreel (inaczej Jezreel lub Ezdrelon), urodzajną i niezwykle istotną komunikacyjnie krainę na północy Kanaanu. Po drugiej, południowej stronie doliny, jakieś 10 km od Sarid, leżało jeszcze ważniejsze strategicznie Megiddo.
Ostatnio archeolodzy odkryli w bogato wyposażonym grobowcu w Sarid niezwykle rzadką ceramiczną trumnę z wizerunkiem zmarłego oraz sygnet z imieniem faraona Setiego I. Dowodzi to egipskich wpływów w północnym Kanaanie w późnej epoce brązu.
Badacze z Izraelskiego Urzędu Starożytności (IAA) na znalezisko natrafili podczas prac wykopaliskowych związanych z budową gazociągu. Odkryty grobowiec pochodzący z późnej epoki brązu II (datowanej na ok. XIII wiek p.n.e.) znajdował się u podnóża Tel Szadud.
Archeologów najbardziej zainteresowała ceramiczna trumna, a największy zachwyt wzbudziło jej antropoidalne wieko, czyli przykrywa z wizerunkiem twarzy zmarłego. Chociaż trumna rozpadła się na kawałki, uczonym udało się ją złożyć, tak że doskonale widać rysy twarzy na trumiennym portrecie.
To niezwykle rzadka możliwość ujrzenia oblicza człowieka, który żył tam przed ponad trzema tysiącami lat. Dotychczas w Izraelu znaleziono zaledwie kilka takich trumien, a ostatnią ponad 50 lat temu w Deir el-Balah.
W grobowcu znaleziono również szereg innych naczyń ceramicznych rozłożonych wokół trumny. Zawierały żywność i szczątki kostne zwierząt. Prawdopodobnie, zgodnie z ówczesnymi wierzeniami, były to ofiary złożone bogom za pomyślność dalszej drogi zmarłego lub wyposażenie do jego życia pozagrobowego.
Ta główna, najbardziej okazała trumna grobowca zawierała kości dorosłego mężczyzny. W grobowcu jednak pochowano jeszcze dwóch innych mężczyzn i dwie kobiety, być może członków jego rodziny. Znaleziono również kilka narzędzi z brązu, w tym sztylet i misę.
Jednak bardziej niż twarz zmarłego uczonych zaintrygował inny przedmiot znaleziony przy szkielecie bogacza. Był to złoty pierścień z egipskim skarabeuszem, na którym wygrawerowane było imię faraona Setiego I.
Takich skarabeuszy używano jako pieczęci, więc znalezisko rodzi pytanie o związek pomiędzy zmarłym a tym egipskim władcą.
Kim był człowiek pogrzebany w tak okazałym grobowcu w Sarid? Jedno jest pewne, był to ktoś należący do elity, zapewne ktoś zamożny. Świadczy o tym bogate wyposażenie pochówku, a zwłaszcza ceramiczna trumna, na którą nie mogłaby sobie pozwolić przeciętna osoba.
Naczynia i narzędzia włożone do grobu są pochodzenia miejscowego, więc możliwe, że był to lokalny, kananejski wielmoża z Sarid lub okolic.
Z drugiej strony urzędowy skarabeusz wskazuje na ewidentne wpływy egipskie. Jest to zresztą pierwszy dowód takich wpływów w Dolinie Jizreel w późnej epoce brązu, czyli około XIII wieku p.n.e.
Na czym jednak polegały te wpływy? Wiadomo, że Seti I z XIX dynastii (ojciec sławnego Ramzesa II) na początku swego panowania umocnił wpływy Egiptu w Kanaanie. Przyczółki egipskiej władzy znajdowały się wówczas w Deir el-Balah (w okolicach Gazy) i w Bet-Szean nad Jordanem (na wschód od Doliny Jizreel). Właśnie tam odkryto podobnie wyposażone pochówki.
Odkrywcy sądzą zatem, że w odkrytym grobowcu spoczywa bogaty Kananejczyk, który był urzędnikiem na służbie Egipcjan. Biorą jednak pod uwagę inne możliwości. Na przykład tę, że kananejski krezus tylko naśladował egipskie zwyczaje, albo że był to po prostu przybysz z Egiptu.
Planowane badania DNA szczątków kostnych mogą wkrótce wykazać, która z tych możliwości jest prawdziwa.
- Na podstawie Izraelskiego Urzędu Starożytności (ang)
Zdjęcia: Clara Amit, IAA. Mapka: AB
Archeologia biblijna 
Musisz się zalogować aby dodać komentarz.